Της Νέλλης Τάσση*
Σε νέο οικονομικό «κραχ» αναμένεται να οδηγηθεί η Ευρώπη τον ερχόμενο χειμώνα, με τις τιμές των επιτοκίων να αυξάνονται επικίνδυνα. Οι δυσοίωνες προβλέψεις των προηγούμενων ετών σχετικά με την αλματώδη αύξηση του πληθωρισμού και των ανατιμήσεων ακόμα και σε βασικά είδη ανάγκης, φαίνεται να επαληθεύονται, ξεπερνώντας ακόμα και τις τιμές του 2020 με την έξαρση του κορονοϊού και το «πάγωμα» της οικονομίας με τα επαναλαμβανόμενα lockdown. Το κλείσιμο της οικονομικής δραστηριότητας τότε και η χορήγηση οικονομικών βοηθημάτων τα οποία δεν διοχετεύονταν στην πραγματική οικονομία, δημιούργησε τα πρώτα σημάδια πληθωρισμού.
Την πανδημική κρίση, ήρθε να ακολουθήσει ο Ρωσο-Ουκρανικός πόλεμος επιφέροντας ένα πρόσθετο πλήγμα στην εφοδιαστική αλυσίδα και τις εξαγωγές προς την Ευρώπη σε σιτηρά και φυσικό αέριο. Η ενεργειακή κρίση, οι πιέσεις από μέρους της Ρωσίας και οι δηλώσεις για ενδεχόμενο εμπάργκο εντείνουν την ανησυχία των νοικοκυριών για την έκβαση του πολέμου και για τα μέτρα στήριξης από τις κυβερνήσεις. Πέραν των εξωγενών παραγόντων, κυρίαρχες είναι και οι εγχώριες πληθωριστικές πιέσεις, με τις τιμές στους λογαριασμούς ρεύματος να χτυπάνε κόκκινο συμπεριλαμβανομένης και της ρήτρας αναπροσαρμογής. Έντονοι είναι οι φόβοι μάλιστα για κρύο και σκοτεινό χειμώνα. Στην πραγματικότητα, οι ευρωπαίοι πολίτες, είναι ψυχολογικά απροετοίμαστοι για τις εξελίξεις του επικείμενου χειμώνα, σημειώνει το Bloomberg.
Με τις τιμές της ενέργειας να πιέζουν προς τα πάνω, οι κυβερνήσεις λαμβάνουν δραστικά μέτρα περιορισμού κατανάλωσης ρεύματος. Η Ισπανική κυβέρνηση, προβλέπει κλείσιμο του φωτισμού στις βιτρίνες των καταστημάτων από τις 10 μ.μ και περιορισμό φωτισμού στα κτίρια και ρύθμιση του κλιματισμού στους 27% -γενική οδηγία προς τα κράτη της Ε.Ε». Ανάλογα μέτρα πολιτικής συζητούνται για την ευρύτερη Ευρώπη. Ανησυχία εκφράζεται επίσης ως προς τις κυρώσεις στη Ρωσία κάνοντας λόγω για boomerang προς την Δύση.
Εμφανής είναι στο μεταξύ και ο κίνδυνος της επισιτιστικής κρίσης, με τα ράφια των καταστημάτων να παρουσιάζουν ελλείψεις. Το φαινόμενο αυτό είναι απόρροια τόσο των μειωμένων πρώτων υλών στην παραγωγή και τις ελλείψεις στον κλάδο εντάσεως εργασίας, όσο και στα εφοδιαστικά προβλήματα λόγω της ξηρασίας και λειψυδρίας στην Ευρώπη.
Ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη αγγίζει το 8%, ενώ μεγάλος ασθενής της κρίσης φαίνεται να είναι η Γερμανία ιδίως με την κρίση του Nord Stream 2. Βελτίωση της κατάστασης αναμένεται το 2024, με πτώση του πληθωρισμού στο 2% , στο φυσιολογικό δηλαδή όριο βάσει της Συνθήκης του Μάαστριχτ. Ακόμα, κάθετη πτώση παρουσιάζει ο ρυθμός ανάπτυξης στην Ευρώπη συνολικά στο 1,4%, ποσοστό οριακά μηδαμινό συναρτήσει των αυξανόμενων οικονομικών πιέσεων, καταγράφοντας ο οικονομικός δείκτης επίσημα ύφεση.
Αύξηση κατά μισή μονάδα στα επιτόκια ανακοινώνει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα από Σεπτέμβριο. Παράλληλα αναμένεται τα κράτη να διατηρήσουν την παροχή επιδοτήσεων για την ελάφρυνση των νοικοκυριών από την κρίση.
Είναι βέβαιο ότι οι επόμενες μήνες θα είναι πολύ δύσκολοι για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες καθώς θα αντιμετωπίσουν πρωτοφανείς οικονομικές συνθήκες, συνέπεια του πληθωρισμού και της επισιτιστικής κρίσης.
*Πολιτικός Επιστήμων
